ANKARA, Türkiye — Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzüncü yılını kutladığı yılda, birleşik bir muhalefetin NATO üyesi ülkede giderek otoriterleşen bir lideri devirip deviremeyeceğini görmek için ülke yakından izleniyor.
Türkiye’de Pazar günü yapılacak cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iktidarını üçüncü bir on yıla uzatabilir veya ülkeyi yeni bir rotaya sokabilir.
Laik, merkez sol Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 20 yıllık görev süresinin ardından Erdoğan’ı devirmeye çalışan başlıca rakip. 74 yaşındaki, Erdoğan’ın kurduğu başkanlık sistemini ortadan kaldırma ve ülkeyi kontrol ve dengeye sahip bir parlamenter demokrasiye döndürme sözü veren altı partili bir ittifakın ortak adayı.
Kılıçdaroğlu, muhalefet ittifakının yanı sıra, oyların yaklaşık %10’unu toplayan ülkenin Kürt yanlısı partisinin desteğini perçinledi. Ve anketler ona hafif bir liderlik sağladı. Ancak yarış o kadar yakın ki, 28 Mayıs’ta iki lider arasında yapılacak ikinci turda karar verilecek.
Erdoğan, sendeleyen bir ekonomi ve hayat pahalılığı krizinin ortasında bir miktar zemin kaybetti. Hükümeti, yılın başlarında Türkiye’nin güneyini vuran ve on binlerce kişinin ölümüne neden olan yıkıcı bir depremin ardından verdiği zayıf tepki nedeniyle de eleştirildi.
Alman Marshall Fonu’nun Ankara ofisi direktörü Özgür Ünlühisarcıklı, “Erdoğan iktidara geldiğinden beri 20 yıldır ilk kez, gerçekten kaybedebileceği gerçek bir seçim mücadelesiyle karşı karşıya” dedi ve yarışın iki rakip vizyon hakkında olduğunu ekledi. .
FOTOĞRAFLAR: Türkiye’nin yakından izlenen oylaması ülkeyi yeni rotaya yönlendirebilir
“Bir yanda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın güvenlik devleti, monist bir toplum, gücün yürütmenin elinde toplanması vizyonu var” dedi. “Öte yandan Kılıçdaroğlu’nun temsil ettiği daha çoğulcu, hiçbir toplumun ötekileştirilmediği, daha demokratikleşen ve … yürütme, yasama ve yargı arasında net bir yetki ayrılığının olduğu bir Türkiye vizyonu var.”
Daha önce üç dönem başbakanlık yapan Erdoğan, üçüncü bir cumhurbaşkanlığı dönemi için yarışıyor. Muhafazakar ve dindar Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) 69 yaşındaki lideri şimdiden ülkenin en uzun süre görev yapan lideri. Son derece bölücü bir siyasetçi olan Erdoğan, seçim kampanyasını geçmiş başarılara dayandırdı ve kendisini, Türkiye’nin güneyinde 6 Şubat’ta şehirleri yerle bir eden ve 50.000’den fazla insanı öldüren depremin ardından hayatları yeniden inşa edebilecek tek siyasetçi olarak sundu.
Enflasyonun etkilerini dengelemek amacıyla seçimler öncesinde asgari ücret ve emekli maaşlarını artırmak da dahil olmak üzere bir harcama çılgınlığı başlattı.
Erdoğan, kampanya gezileri sırasında muhalefeti “teröristler” ve Türkiye’ye zarar vermek isteyen dış güçlerle işbirliği yapıyormuş gibi göstermeye çalıştı. Muhafazakar tabanını pekiştirmek amacıyla, muhalefeti “sapkın” LGBTQ haklarını desteklemekle ve “ayyaş” olmakla da suçladı. Pazar günü, yüzbinlerce destekçisine, yasadışı Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) bir komutanını bir muhalefet kampanyası şarkısını söylerken gösteren sahte bir video gösterildi.
Bu arada Kılıçdaroğlu, daha önce parçalanmış bir muhalefeti bir araya getirmekle tanınan, yumuşak dilli bir siyasetçi. İslamcıları ve milliyetçileri içeren altı partili Ulus İttifakı, Erdoğan yönetimindeki demokratik gerilemeyi ve ifade özgürlüğü ve muhalefet üzerindeki baskıları tersine çevirme sözü verdi.
Cumhurbaşkanlığı görevi için yarışan diğer iki aday da yabancı olarak görülüyor. Bunlar, 2018’deki son cumhurbaşkanlığı seçimini Erdoğan’a kaptıran eski CHP lideri Muharrem İnce ve göçmen karşıtı milliyetçi bir partinin desteğini alan eski akademisyen Sinan Ogan. Vatan Partisi genel başkanı İnce, Kılıçdaroğlu’nu oyları bölmek ve seçimi ikinci tura götürmekle suçlayan taraftarları tarafından eleştirildi.
Seçimlerin ana konusu, ailelerin alım gücünü tüketen ekonomi ve yüksek enflasyon.
İstanbul’da çay dükkanı sahibi Cengiz Yel, hükümetin ekonomiyi kötü yönetmesi nedeniyle “değişim için” oy kullanacağını söyledi.
“Kira, elektrik ve diğer faturalar için endişeleniyoruz.” Yel dedi. “Geçtiğimiz yıl, her yeni aya daha fazla borçla başlıyorum.”
Diğerleri, ülkedeki altyapıyı iyileştiren ve yönetiminin ilk yıllarında pek çok kişiyi yoksulluktan kurtaran bir lidere duydukları sonsuz sevgiyi itiraf ediyor.
“Milletimi seviyorum. İstanbul’da 65 yaşındaki Erdoğan taraftarı Arif Portakal, “Milletine hizmet eden bir liderin yanında olmak istiyorum” dedi.
Kampanya bazı şiddet olayları ile gölgelendi. Pazar günü doğudaki Erzurum kentindeki protestocular, İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun bir otobüsün tepesinden Kılıçdaroğlu adına kampanya yürüttüğü sırada taş attı. En az yedi kişi yaralandı.
Seçmenler ayrıca 600 üyeli parlamentodaki koltukları doldurmak için oy kullanacak. Muhalefetin vaat ettiği bazı demokratik reformları yasalaştırabilmesi için en azından çoğunluğa ihtiyacı olacak.
3,2 milyon gurbetçi Türk vatandaşı olmak üzere 64 milyondan fazla kişi oy kullanma hakkına sahiptir. 1,6 milyondan fazla insan denizaşırı ülkelerde veya havaalanlarında oy kullandı. Türkiye’de seçmen katılımı geleneksel olarak yüksektir.
11 ili yerle bir eden depremin ardından yerinden olan 3 milyon seçmenin nasıl oy kullanacağı konusunda endişeler var. Yetkililer, memleketlerini terk etmek zorunda kalan yalnızca 133.000 kişinin yeni yerlerinde oy kullanmak için kaydolduğunu söylüyor. Bazı siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşları, tahliye edilenleri oy kullanabilmeleri için deprem bölgesine geri götürmeyi planlıyor.
Birçoğu, Erdoğan’ın seçim yenilgisini kabul edip etmeyeceğini sorguladı.
2015 yılında Erdoğan’ın, iktidar partisinin seçimlerde meclis çoğunluğunu kaybetmesinin ardından koalisyon görüşmelerini engellemek için perde arkasında çalıştığına inanılıyor. Parti, birkaç ay sonra tekrarlanan seçimlerde çoğunluğu yeniden kazandı. Ve 2019’da iktidar partisi, AKP’nin belediye başkanlığını kaybetmesinin ardından İstanbul’daki yerel seçimlerin sonuçlarına itiraz etti. Ancak o zaman parti, tekrarlanan seçimde daha aşağılayıcı bir yenilgiye uğradı.
Gözlemciler, liderin medya, yargı ve seçim organı üzerinde güçlü kontrol uyguladığı ve yine de barışçıl bir rejim değişikliği sağlayabildiği bir ülkede örgütlü bir muhalefetin engelleri aşıp aşamayacağını görmek istiyor.
Ünlühisarcıklı, “Dünya izliyor çünkü bu da bir deney, çünkü Türkiye de diğer bazı ülkeler gibi bir süredir otoriter bir yola giriyor” dedi. Ve bu gidişat ancak seçimlerle tersine çevrilebilirse, bu diğer ülkelere örnek teşkil edebilir” dedi.
Kaynak : https://www.washingtontimes.com/news/2023/may/11/turkeys-elections-may-stretch-president-recep-tayy/?utm_source=RSS_Feed&utm_medium=RSS