ANKARA, Türkiye (AP) — Rusya ve Türkiye Çarşamba günü, artan dünya gıda krizinin ortasında Ukrayna’nın küresel pazarlara tahıl ihraç edebilmesi için Karadeniz’de güvenli bir deniz koridoru oluşturulmasına desteklerini dile getirdiler. Ancak Rusya, Karadeniz’in mayınlarının temizlenmesini talep etti ve Türkiye, Ukrayna’nın ihracatına izin verilmesine Rusya’ya karşı Batı yaptırımlarının hafifletilmesinin eşlik etmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, BM’nin Ukrayna’nın Karadeniz limanlarını serbest bırakma ve silolarda bekleyen 22 milyon ton tahılın sevk edilmesine izin verme önerisine odaklanan tartışmalar için Rus mevkidaşı Sergey Lavrov’u Ankara’da ağırladı.
İki müttefik, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden güçlü bir şekilde etkilenen Ukrayna’nın ihracat koşullarını dikte etmeye ve Karadeniz üzerinde daha fazla kontrol sağlamaya istekli görünüyordu. Ukrayna müzakerelere davet edilmedi.
Ukrayna dünyanın en büyük buğday, mısır ve ayçiçek yağı ihracatçılarından biri, ancak savaş ve Rusların limanlarını ablukası bu akışın çoğunu durdurdu ve birçok gelişmekte olan ülkeye gıda tedarikini tehlikeye attı. Bu limanların çoğu şimdi de yoğun bir şekilde mayınlı.
Rusya, Ukrayna’yı güvenli tahıl ihracatına izin vermek için Karadeniz’deki Odesa limanı yakınlarındaki bölgedeki mayınları kaldırmaya çağırdı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın Ukrayna’nın kilit limanı Odesa’ya bir saldırı başlatmak için mayınlı koridorları kullanmayacağını söyledi – ancak Putin ayrıca bu yılın başlarında Ukrayna’yı işgal etme planı olmadığı konusunda ısrar etti.
Lavrov Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Rusya’nın Odesa için bu garantiyi resmileştirmeye hazır olduğunu söyledi. Rus elçisi, Ukrayna limanlarının mayınlarının temizlenmesi durumunda Rusya’nın denizdeki avantajını “kötüye kullanmayacağına” ve “gemilerin oradan serbestçe ayrılmasını sağlamak için gerekli tüm adımları atacağına” söz verdi.
Moskova ayrıca tahıl yüklenecek gelen gemileri Ukrayna’ya silah taşımadıklarından emin olmak için kontrol etme hakkı konusunda ısrar etti.
Ankara toplantısında temsil edilmeyen Ukrayna, Rusya’nın Odesa’ya saldırmak için güvenli nakliye koridorlarını kullanmama sözünün inandırıcı olmadığını söylüyor. Ukrayna’nın tahıl tüccarları grubunun başkanı, Ankara’nın Rusya’ya karşı garantör olarak hareket edecek kadar güçlü olmadığını söyleyerek, Türkiye’nin Ukrayna’nın tahıl ihracatının yeniden başlamasına izin vermek için Rusya ile bir anlaşma müzakere etme çabalarını da küçümsedi.
Ukrayna Tahıl Birliği başkanı Serhiy Ivashchenko Çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin Karadeniz’de kargo ve Ukrayna limanlarının güvenliğini garanti edecek yeterli gücü yok” dedi. Deniz mayınlarının çıkarılmasının 3 ila 4 ay süreceğini ve bölgeyi mayınlayanın Ruslar olduğunu söyledi.
Hem Rusya hem de Türkiye ihracat planından yararlanacak. Aynı koridor, Rusya’nın gıda ve gübresini güvenli bir şekilde ihraç etmesine de izin verecek. Türkiye, tahılın Karadeniz’de taşınmasını kolaylaştıracağını ve koruyacağını söylüyor – diğer olası nakliyatçıları ortadan kaldıran bir hareket.
Lavrov ile düzenlediği ortak basın toplantısında Çavuşoğlu, “Bu planı makul buluyoruz ve uygulanabilir olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Ancak planın Moskova ile Kiev arasında müzakereler gerektireceğini de sözlerine ekledi.
Türk bakan ayrıca, plana katılması halinde Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle Batı’nın yaptırımlarını hafifletmeyi destekledi ve bunun “oldukça meşru” göründüğünü söyledi.
“Ukrayna ve Rusya Federasyonu’nun ihraç edeceği ürünlere tüm dünyanın ihtiyacı varsa, o zaman bir yöntem belirlenmeli” diyen Bakan, “Teknik hazırlıkların” bir an önce yapılmasını umduğunu da sözlerine ekledi. ”
Tahıl ihracatı Batı yaptırımlarından muaf olsa da, Rusya nakliyesine yönelik yaptırımların tahılını küresel pazarlara göndermeyi imkansız hale getirdiğini iddia ediyor. Avrupa Birliği yetkilileri, bloğun gıdaya yaptırım uygulamadığını bir kez daha vurguladı.
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel Çarşamba günü Avrupa Parlamentosu’na verdiği demeçte, “Kremlin gıda kaynaklarını silahlandırıyor ve eylemlerini Sovyet tarzı bir yalan ağıyla çevreliyor” dedi.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı Salı günü yaptığı açıklamada, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskyy ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen hafta güvenli bir deniz koridoru oluşturulmasını görüştüklerini söyledi. Bakanlık ayrıca, deniz tehditlerine karşı savunma amaçlı silah temini ve NATO gemilerinin Karadeniz’e katılımı gibi güvenlik garantileri için çağrıda da bulundu.
Türkiye Savunma Bakanı Hulusi Akar, ihracat planının ayrıntılarının hala çalışıldığını söyledi.
Akar, “Nasıl yapılacağı, mayınların nasıl temizleneceği, kimin yapacağı, koridorun nasıl kurulacağı ve (gemilere) kimlerin refakat edeceği gibi konularda teknik planlamaya yönelik çalışmalarımız devam ediyor” dedi.
Kiev ve Moskova arasındaki barış görüşmelerinin yeniden başlaması ihtimaline değinen Çavuşoğlu, Türkiye’nin “çok daha iyimser” olduğunu söyledi.
Türkiye, Mart ayında Rus ve Ukraynalı yetkililer arasında önceki görüşmelere ev sahipliği yaptı, ancak o zamandan beri çok az ilerleme kaydedildi.
Çavuşoğlu, Zelenskyy’nin son yorumlarına atıfta bulunarak, “Müzakere masasına geri dönme konusunda iyimser bir hava görüyoruz” dedi. Bakan, Ankara’nın Zelenskyy ile Putin arasındaki görüşmeye nezaret etme teklifini yineledi.
Lavrov, Rusya’nın daha fazla görüşme yapmaya istekli olduğunu, ancak Zelenskyy’yi liderler zirvesi koşulları konusunda “sürekli tutumunu değiştirmekle” suçladı.
Lavrov, NATO üyeleri Bulgaristan, Kuzey Makedonya ve Karadağ’ın uçağının Sırbistan’a ulaşmak için kendi hava sahalarından geçmesine izin vermeyi reddetmesinden iki gün sonra Türkiye’ye geldi. Lavrov’un uçağı Karadeniz üzerinden doğrudan Türkiye’ye uçabildi.
Lavrov’un Türkiye başkentindeki görüşmeleri, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde, Ankara’nın bir güvenlik tehdidi oluşturduğu Suriyeli Kürt milislere karşı yeni bir sınır ötesi saldırı başlatma planlarına da odaklandı. Türkiye, Suriye’deki iç savaşta birbirini destekleyen iki karşıt tarafa rağmen, kuzey Suriye’deki varlığını sürdürmek için Moskova’nın onayına ihtiyaç duyuyor. 2020’de Suriye’de isyancılara yönelik Rusya destekli hava saldırılarında 37 Türk askeri şehit oldu.
Merve Tahiroğlu, “Türkiye’nin bu operasyonu (Suriye’de) sürdürebilmesi için gerçekten Rusya’nın onayına ihtiyacı var. Dolayısıyla bence gerçekten Rusya’dan böyle bir taviz almaya çalışacaklar” dedi. Project on Middle East Democracy’de Türkiye program koordinatörü.
Lavrov’un toplantısı, bir NATO üyesi olan Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka katılma yönündeki son tekliflerine güçlü bir şekilde karşı çıkmasıyla geldi. Moskova ayrıca Kuzey ülkelerinin adaylığına da itiraz etti – analist bunun Suriye ile ilgili tartışmalarda rol oynayabileceğini söylüyor.
Türkiye, hem Ukrayna hem de Rusya ile yakın bağlarını korumuştur. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini eleştirdi, ancak Rusya’ya karşı uluslararası yaptırımlara katılmadı.
Kaynak : https://www.washingtontimes.com/news/2022/jun/8/russia-open-to-ukraine-grain-exports-but-demands-c/?utm_source=RSS_Feed&utm_medium=RSS