BEYRUT – İsrail’in 1982’de Lübnan’ı işgalinin zirvesinde Hizbullah’ın kurulmasından bu yana kırk yıl önce, grup bir paçavra örgütünden Orta Doğu’daki en büyük ve en ağır silahlı militan gruba dönüştü.
Yıldönümünü son haftalarda kalelerinde düzenlenen törenlerle kutlayan İran destekli ve finanse edilen Hizbullah, Lübnan siyasetine hakim durumda ve Tahran’ın etkisinin Arap dünyasına yayılmasında araçsal bir rol oynuyor.
Ancak bir zamanlar Arap dünyasında İsrail’e karşı amansızca ayakta durmasıyla övülen Şii güç merkezi, birçok cephede derin eleştirilerle karşı karşıya.
Lübnan’da, nüfusun önemli bir kısmı, Lübnan’da iktidarı ele geçirmesine karşı çıkıyor ve onu değişimi önlemek için güç tehdidini kullanmakla suçluyor. Bölge genelinde pek çok kişi, Irak’taki askeri müdahalelere ve güç dengesinin Devlet Başkanı Beşar Esad’ın güçlerinin lehine değişmesine yardımcı olan Suriye iç savaşına içerliyor.
İran’ın paramiliter Devrim Muhafızları tarafından desteklenen küçük, karanlık bir savaşçı grubu olarak başlayan Hizbullah’ın ne zaman kurulduğuna dair kesin bir tarih yok. Ancak grup, bunun 1982 yazında olduğunu söylüyor.
Hizbullah yetkilileri, Lübnan ve İsrail arasındaki tartışmalı gaz zengini deniz sınırı nedeniyle İsrail ile olası yeni bir savaş konusunda uyardığı için bu yıl 40. yıl dönümü geliyor.
FOTOĞRAFLAR: Hizbullah 40 yaşında her zamankinden daha güçlü ama daha fazla düşmanı var
Hizbullah yıllar içinde askeri gücünü artırdı. 100.000 iyi eğitimli savaşçıya sahip olmakla övünür. Ve şimdi lideri, İsrail’in herhangi bir yerini vurabilecek ve gemilerin İsrail’in Akdeniz kıyılarına ulaşmasını engelleyebilecek hassas güdümlü füzelerin yanı sıra saldırı yapabilen veya istihbarat toplayabilecek gelişmiş insansız hava araçlarına sahip olduklarını söylüyor.
Orta Doğu analisti Joe Macaron, “Hizbullah son kırk yılda örgütsel yapısı, küresel erişimi ve bölgesel katılımları açısından muazzam bir şekilde gelişti” diyor.
Hizbullah’ın son 40 yıldaki en büyük başarısı, güney Lübnan’ın bazı bölgelerini işgal eden İsrail güçlerine karşı yürüttüğü gerilla savaşıydı. İsrail ordusu Mayıs 2000’de -Mısır, Ürdün ve Filistinlilerle vardığı gibi bir barış anlaşması olmaksızın- geri çekilmek zorunda kaldığında, zafer Hizbullah’ın Ortadoğu’nun dört bir yanından övgüsünü getirdi.
“Düşmanımızın yenilebileceğini kim hayal edebilirdi?” Hizbullah’ın baş sözcüsü Muhammed Afif, yıldönümü münasebetiyle Temmuz ayında düzenlediği basın toplantısında söyledi.
Ancak geri çekilmeden bu yana, Hizbullah’ın rolü değiştikçe Hizbullah üzerindeki tartışmalar giderek arttı.
2005 yılında, Lübnan’ın o zamanki en güçlü Sünni politikacısı olan eski Başbakanı Refik Hariri, Beyrut’ta bomba yüklü bir kamyonda öldürüldü. BM destekli bir mahkeme, üç Hizbullah üyesini suikastın arkasında olmakla suçladı. Hizbullah suçlamaları reddediyor.
Hizbullah, çoğunlukla Hıristiyanları ve Sünni Müslüman politikacıları ve grubu eleştiren aydınları hedef alan diğer suikastlardan sorumlu tutuldu. Hizbullah suçlamaları reddediyor.
2005 yılında arabasına patlayıcı yerleştirilmiş bir suikast girişiminde bir kolunu ve bacağını kaybeden gazeteci ve eski Kabine bakanı May Chidiac, “Hizbullah’ın Lübnan için tehlikesi çok büyük” diyor. Hizbullah’ın İran’ın Lübnan’daki etkisini genişlettiğini ve bunun 40 yıldır üzerinde çalıştıkları uzun vadeli bir plan olduğunu söyledi.
Hizbullah’ın hayatına kast edilmesinden sorumlu olup olmadığı sorulduğunda Chidiac, “Elbette. Bu konuda hiç şüphe yok. Tüm bu suikastlar birbiriyle bağlantılı.”
Lübnanlılar, İsrail’in geri çekilmesinden bu yana Hizbullah’ın silahlarını elinde tutma kararlılığıyla keskin bir şekilde bölünmüş durumda. Bazıları silahsızlanma çağrısı yapıyor ve yalnızca devletin silah taşıma hakkına sahip olması gerektiğini söylüyor. Diğerleri, grubun İsrail’e karşı savunmaya devam edebilmesi gerektiği yönündeki tutumunu destekliyor.
Hizbullah, 2006 yazında 34 günlük bir savaşta İsrail ile berabere kaldı. İsrail bugün Hizbullah’ı en ciddi acil tehdidi olarak görüyor ve militan grubun kendisine yönelik yaklaşık 150.000 roket ve füze olduğunu tahmin ediyor.
Temmuz ayı başlarında İsrail ordusu, Hizbullah tarafından fırlatılan üç insansız uçağı, Akdeniz’de yakın zamanda İsrail gaz platformunun kurulduğu bir bölgeye doğru giderken düşürdü. Hizbullah lideri Hassan Nasrallah, Lübnan ile bir anlaşmaya varılmadan İsrail’in tartışmalı deniz sınırı bölgesindeki gaz sahalarından faydalanmasına izin verilmeyeceği konusunda uyardı.
İsrail’in Kuzey Komutanlığı’nın gelecek dönem başkanı Tümgeneral Ori Gordin, Hizbullah’ı hem İsrail’e yakınlığı hem de cephaneliği nedeniyle “ciddi bir tehdit” olarak nitelendirdi.
Kudüs’te The Associated Press’e “Bu çok güçlü bir terör ordusu” dedi. “İsrail ordusu kadar güçlü değil, İsrail hava kuvvetleri kadar güçlü değil. Askeri yeteneklerimiz söz konusu olduğunda tamamen farklı bir yerdeyiz. Ama bazı önemli hasarlar verebilir. Bunu söylemek zorundayım.”
Hizbullah Sözcüsü Afif, “Saldırganlık olduğu sürece direniş de olacaktır” dedi.
2008’de Batı destekli Başbakan Fuad Saniora’nın hükümeti Hizbullah’ın telekomünikasyon ağını dağıtma kararı aldı. Hizbullah, Beyrut’taki Sünni mahalleleri zorla ele geçirdi. 1975-90 iç savaşının sona ermesinden bu yana yaşanan en kötü iç savaştı ve Hizbullah’ın silahlarını asla kendi ülkesinde kullanmama taahhüdünü ihlal etti.
Belki de Hizbullah’ın aldığı en tartışmalı karar, Esad’ı muhalif savaşçılara ve ayrıca El Kaide bağlantılı savaşçılara ve İslam Devleti grubuna karşı desteklemek için 2013’ten bu yana Suriye’ye binlerce savaşçı göndermekti.
Macaron, müdahalenin “Hizbullah’ın İsrail’e karşı iddia ettiği direniş görevini yerine getirmek yerine komşu bir Arap ülkesinin iç çatışmasına karışmak anlamına geldiğini” söyledi.
Arap dünyasında, Hizbullah’ın, ağırlıklı olarak Sünni isyancılarla savaşan ve İran’ın gücünü yayan mezhepçi bir Şii gücü olarak imajını pekiştirdi.
Hizbullah, Yemen’deki İran destekli Husi isyancılara yardım etmekle de suçlandı ve en az altı Arap ülkesinin grubu terör örgütü listesine almasına yol açtı.
Lübnan içinde Hizbullah, Şii topluluğu içindeki güçlü desteğini ve siyasi hakimiyet elde etmek için sert taktiklerini kullandı.
2016’da Hristiyan müttefiki Michel Aoun’un cumhurbaşkanı seçilmesini sağladı, ardından müteakip seçimlerde o ve müttefikleri parlamento çoğunluğunu kazandı.
Ancak bu aynı zamanda Lübnan’ın 2019’un sonlarında başlayan ekonomik çöküşünden onlarca yıl süren yolsuzluk ve kötü yönetimle suçlanan bir yönetim sisteminin parçası olarak rolünü de mühürledi. 1975-90 iç savaşının sona ermesinden bu yana Lübnan’ı yönetiyor, reformlara direniyor.
Bu politikacıların görevden alınmasını talep eden kitlesel protestolar 2019’un sonlarında başladı ve günler sonra, yüzlerce Hizbullah destekçisi Beyrut şehir merkezinde protestoculara saldırarak onları kaçmaya zorladı. Ekim ayında, Hizbullah destekçileri ve rakip bir milis, Beyrut’ta 2020’de Beyrut limanında meydana gelen yıkıcı patlamayla ilgili soruşturmalar üzerine silahlı bir çatışma yaşadı.
Seçmenler bu yılki seçimlerde Hizbullah ve müttefiklerini cezalandırarak meclis çoğunluğunu kaybetmelerine neden oldu.
Hizbullah’ın eski üst düzey isimlerinden biri olan Sobhi Tufaili, yerel bir televizyon kanalına verdiği son röportajda grubun sistemin bir parçası olarak yeni imajına dikkat çekti.
“Hırsızlarla dolu bir gemi var ve Hizbullah onun kaptanı ve koruyucusu” dedi.
Kaynak : https://www.washingtontimes.com/news/2022/sep/1/hezbollah-at-40-stronger-than-ever-but-has-more-en/?utm_source=RSS_Feed&utm_medium=RSS