Adalet Bakanlığının Yargı Reformu Strateji Belgesi’nin (YRS) alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin yaygınlaştırılması nedeniyle etkinliğini ve kapsamını artırdığı uzlaşma müessesi ile soruşturma ve kovuşturma dosyaları daha eksik masrafla ve daha çabuk bir şekilde çözüme kavuşturuluyor. Mağdur ve şüphelinin kabulüyle başlayıp, tarafların özgür iradesiyle aralıksız uzlaşma uygulamasında, tarafların anlaşma teklifini kabul etmesiyle bahis aşamasına geçiliyor. Objektif ve egemen uzlaştırmacılar tarafından yürütülen müzakerelerde uzlaşma konusu edim, tekrar taraflarca belirleniyor. Keza mağdur ve müşteki keza de şüphelilerin memnuniyetini en üstteki düzeye çeken ve toplumsal uzlaşma kültürüne katkı sağlayan uygulama doğruca mağdurlar kabahat nedeniyle uğramış oldukları zararları maddesel ya da manevi olarak çabuk bir şekilde telafi ediyor.
‘Örnek edimlerle uzlaşma konusunda farkındalık artırıldı’
Topluma misal teşkil edecek uzlaştırmalar ile YRS’de yer alan uzlaştırma konusunda toplumsal farkındalığın artırılması yönündeki faaliyetler 2021’de daha da artırıldı. Suç faillerinin topluma kazandırılmasını, mağdurların da haklarının korunmasını amaçlayan uzlaştırmayla taraflar, öğrencilere burs, yoksullara nakdi, eşya ve erzak yardımı, yardım derneklerine bağış, fidan bağışı, kan bağışı ve kedi ve köpek maması bağışı gibi misal teşkil edecek edimlerle uzlaştı.
‘Başvuru Formu yeni uzlaştırmacılarla güçlendi’
Yargı Bakanlığı kadar 2021’de yapılan uzlaştırmacı sınavında 5 bin 177 kişi başarılı olarak, uzlaştırmacı siciline katıldı. Yeni uzlaştırmacıların sisteme dahil olmasıyla ülke genelinde hizmet veren uzlaştırmacı sayısı 32 bin 569’a yükseldi. Her sene 200 asliye ceza mahkemesinin bakacağı dosya uzlaştırmacılar tarafından ortalama bir ayda çözüme kavuşturuldu.
‘Uzlaştırma ile 1 milyon 116 bin 346 dosyada uzlaşma sağlandı’
Ceza hukuku uyuşmazlıklarında ilk önce 1 Haziran 2005’te uygulanan ve 2016’da gözden geçirilerek baştan revize edilen uzlaştırma, 1 Ocak 2017’den itibaren Türkiye genelinde etkili ve yaygın bir şekilde uygulanmaya başladı. Uygulamanın başladığı günden bugüne 1 milyon 346 bin 585 uzlaşmaya alt dosyadan 1 milyon 116 bin 346’sı tarafların el sıkışıp, anlaşması ile sonuçlandı. Müzakeresi tamamlanan dosyalarda uzlaşma galibiyet oranı yüzde 83 oldu. 2021 yılında ise uzlaşma müzakereleri tamamlanan 268 bin 789 dosyadan 226 bin 319’unda taraflar anlaştı. Yıl boyunca uzlaşma müessesinin galibiyet oranı yüzde 84’e ulaştı.